BBOM Ankara "Meraklı Kedi İlkokulu" kurucularından ve bir süre genel koordinatörlüğünü yürüten, çocuğu bu okuldan mezun olup ortaokula devam eden Gonca Fide ile röportaj

“ÇOCUĞUM ORTAOKULDA KLASİK BİR OKULA GİTTİĞİNDE NE OLACAK?” 

BBOM Antalya: Sizlerin de sıkça karşılaştığınızı düşündüğümüz bu sorulara deneyimli ebeveynler olarak sizlerin yanıtlarını duymaya ihtiyacımız var. Şimdiye kadar gelen sorulara biz kendi öngörülerimize göre yanıt vermiş olsak da, fark ettik ki bunun geçerliliği oldukça kısıtlı. Madem sizler BBOM okulunun ilk mezun çocuklarının ebeveynlerisiniz, o halde bu sorulara en iyi siz yanıt verebilirsiniz diye düşündük. Bu sayede, tanıtımlarımızda sizlerin düşünceleriniz doğrultusunda daha gerçekçi yanıtlar verebilir hale geleceğiz. Sizlere şimdiden verdiğiniz yanıtlar için teşekkürlerimizi ve şükranlarımızı sunuyoruz. BBOM evreninin ebeveynleri olarak bir gün bir araya gelmeyi, cesaretimiz ve verdiğimiz özverili emekler için eğlenceli bir kutlama yapmayı hayal ediyoruz…

Gonca Fide: Tüm sorulara verdiğim cevaplar bireysel görüşlerimdir. Tüm mezunları temsil etmiyor. Beni tanımayanlar için BBOM Ankara Kooperatifinin kuruluş yıllarında Genel Koordinatörlük ve YK Başkanlığı yaptım. Bol toplantılı, heyecanlı, zorluklarla dolu geçen 6 yılın sonunda kızım geçen yıl BBOM Meraklı Kedinin ilk mezunlarından oldu. Çok gururlu ve mutluyum :)

BBOM Antalya: Bizlerin de sıkça karşılaştığımız, “çocuğumuz bu okuldan mezun olunca klasik sisteme girdiğinde bocalamayacak mı?” sorusuna ne yanıt veriyorsunuz? Bu yanıt genellikle nasıl etki yaratıyor?

Gonca Fide: Meraklı Kedi’nin kuruluş yıllarından bu yana en sık duyduğum soru :) 6 yıl önce gönülden inandığım şekilde cevap veriyordum. Şimdi kızım mezun oldu aynı inancı taşımaya devam ediyorum.
İlkokul çağında 6 yaşından 10 yaşına kadar çocuk oyun oynayarak, merak duygusunun desteklendiği öğrenme şekilleriyle karşılaşıp kendisinin ne şekilde bir öğrenme stiline sahip olduğunu bilse, bir hedef koyup kendine o hedefe ulaşmak için hangi kaynaklara ihtiyaç duyduğunu araştırsa, iç kaynaklarını farketmeyi bilerek büyüse hayatta hangi zorlukla karşılaşırsa karşılaşsın işin içinden bir şekilde çıkmayı bilir, ben buna inaniyorum. Sorunun bir tane çözümünün onlarca seçenekten oluştuğunu bilmesi onu çok güçlü kılar diye düşünüyorum. Kızım böyle yetişti demek için çok ama çok erken. Bunu da belirtmek isterim. Zamanla göreceğiz. Küçük yaşta çocukları akademik bilgilere, testlere maruz bırakmanın onların gelişimleri için iyi olmadığını düşünüyorum. Bunun yerine neyi neden yaptığını bilmesi, bu yaptığının kendisine uyup uymamasına bakması da çok önemli.
Bocalamayacak mı sorusuna yanıtım şu; her insan evladı alışık olmadığı bir yere gittiğinde bir bocalar diye düşünüyorum. Benim kızım da bocaladı. Kızım okulunu kendi seçtiği için kendi seçiminin arkasında durmak istedi, adaptasyonun bir süreç olduğunu konuştuk. Meraklı Kedi arkadaşlarının olması da bu süreci destekledi. Bir süre okulu izlemesini rica ettik. Memnun olduğu ve olmadığı konuları değerlendirdik. Değerlendirmeye devam ediyoruz. Çok memnun kalmazsa okulu değiştirme opsiyonunun olduğunu biliyor. Ben de kızımı izlemeye devam ediyorum. şu gün itibariyle okulun ders programı yüklü gelse de okula devam etmek istiyor. Bazı yönlerini çok seviyor. Örneğin Okulda Meraklı Kediden iki arkadaşıyla ev yapımı endüstriyel olmayan, yani zararlı olmayan kek yapıp sattılar. kazandıkları parayla da sokak hayvanlarına mama aldılar. Bu duyarlılığı ortaokulda görmek beni çok ama çok mutlu etti.

BBOM Antalya: Çocuğunuz mezun olunca yeni okula başlama süreci nasıl oldu? Hangi handikaplarla karşılaştınız? Nasıl aştınız? Mezuniyet öncesi ve sonrası süreçte çocuğunuzun ve sizin yaklaşımlarınız hakkında bilgi verir misiniz?

Okul PDRsi ile iletişimde oldum. Kızımla değerlendirmeler yaptık. Çok tepkili olduğu konularda düzelme olacak mı izlemek için süre verdik. Onu yargılamadan sadece dinledim. İhtiyacını anlamaya çalıştım. O da yeni arkadaşlar edinip okula daha dahil hissettikçe rahatladı.

BBOM Antalya: Gözlemlerinize göre BBOM okulu mezunu bir çocuğun yeni sistemde bilişsel, duygusal, sosyal ve fiziksel becerileri, diğer çocuklardan ayırt edilir derecede farklı mı? Sizler veya yeni öğretmenleri, özellikle hangi noktalarda daha fazla fark görüyorsunuz?

Gonca Fide: Bu soruyu yanıtlamak için henüz çok erken. Bununla ilgili bilimsel araştırmalar yürütülmeli. Ancak o bulgulara göre cevap verilebilir.

BBOM Antalya: Ortaokul seçimi nasıl oldu? Seçerken nelere dikkat edildi? Hangi tür okullar seçildi? (Özel okul/Devlet okulu)

Meraklı Kedi 4. sınıf ebeveynleri olarak bir araya gelip bir ortaokuldan ne beklediğimizi kendi aramızda tartıştık, fikirlerimizi paylaştık. Ebeveynler olarak Meraklı Kedi kazanımlarını destekleyecek bir ortaokul bulmak istedik. Çocuk katılımını önemsediğimiz için iki aday okulla görüşmeyi çocuklarımızla birlikte yaptık. Çocuklar kendi içlerine sinen okulu bize söylediler. 9 çocuktan 6 tanesi aynı özel okulda, 2 tanesi farklı bir özel okulda, 1 tanesi de devlet okulunda.

BBOM Antalya: Çocuğunuz hiç BBOM okuluna gitmemiş olsaydı sizce ne değişirdi?

Ben bu opsiyonu düşünmek bile istemedim. Bu yüzden BBOM Ankara kooperatifini kurma macerasına atıldım. Devlet okulunun norm kadrosuyla güveneceğim öğretmenin atanması riskini almak istemedim. Bunun yanında BBOM dışında hangi okula giderse gitsin öğretmenleri bireysel olarak alternatif uygulamalar yapmaya çalışsa da okul sistemi, okul müdürü, okula atmosferi tarafından desteklenmediği sürece etkisinin kısıtlı olacağını düşündüm.
Gitmiş olsaydı, klasik sınıf düzeniyle karşılaşıp, otorite kurmaya çalışan, dediklerini yaptırabilmek için ödül-ceza ile ilerleyen yetişkinlerle karşılaşma olasılığı olacağından “okul travma”sını 6 yaşında yaşayıp “yaratıcılık içgüdüsünü” unutacaktı diye düşünüyorum. Kendini ifade etme şekli bu kadar güçlü olur muydu emin değilim. Ekolojik değerleri bu yaşta bilmeyecekti bu kesin. Çevreye duyarlı ve atıştrmalıkların zararlı olduğunu biliyor. Bu kadar sorgulayan ve kendi haklarının farkında olmazdı. Kendi çalışma planını yapmazdı diye tahmin ediyorum.

BBOM Antalya: BBOM okuluna giden ve sonrasında geleneksel okulla devam eden çocuk ile baştan beri geleneksel sistemde okuyan bir çocuğu kıyaslarsanız, artıları ve eksileri neler olurdu?

Bu soruya cevap verebilmek için henüz erken diye düşünüyorum. ODTÜ Eğitim Fakültesi bu yıl Meraklı Kedi mezunlarının adaptasyonunu takip ediyor. Yılın başında, ara tatilde ve sonunda olmak üzere 3 görüşme yapacaklar. Yılın başındaki ebeveyn ve çocuklarla fokus grup çalışması yapıldı. Ebeveynler olarak o görüşmede çocukların 2 ayda adapte olduklarını düşündüğümüzü ilettik. Tahminimizden daha olgun davrandıklarını da aktardık. Zorluklara isyan ettikleri olsa da baş etme güdüleri de mevcut. ODTÜ ekibi Meraklı Kedi ilkokulunu gözlemlediklerinde öğrencilerin kendilerine olan özgüveni ve ifade etme seviyelerinin oldukça iyi geliştiğini, farkındalık düzeylerinin gelişmiş olmasının verdiği avantajı hayatları boyunca yaşayacaklarını ifade etti. Bir yıl sonunda çalışmanın sonuçlarını heyecanla biz de bekliyoruz. Bu sadece 1 yıllık bir çalışma olacak. Soruya dayanaklı cevap verebilmek için daha uzun yıllar çocuklar izlenip bilimsel yöntemlerle çıkacak bulgular üzerinden cevap vermek daha doğru olur.

BBOM Antalya: Sırf, çocuğumuz mezun olunca yeni sisteme girdiğinde bocalar diye BBOM okulunu seçmeme fikri sizin için ne ifade ediyor?

Gonca Fide: Ben bu soruda ebeveyni merak ediyorum. Kişisel tecrübeme göre çocuklar her ortama adapte olabilme kapasitesine sahip. Çünkü içlerinde öğrenme dürtüsü var, topluluğa dahil olma ihtiyaçları var. Bu nedenle BBOM okulu da olsa başka bi okul da olsa adapte olacaktır. Ebeveyni BBOM fikrinden uzaklaştıran nedir merak ediyorum. Çocuğun birey gibi karşılandığı, farklı çatışma çözümü yaklaşımlarının olduğu, çocuğun ekolojik duyarlılıkla yetişebileceği, meclis uygulaması ile okulun parçası hissettiği, sorunların parçası olduğunu bilerek yetiştiği için çözüm üretme sorumluluğunu da edindiği, kendini tanıma duygu dağarcığına sahip olma(çok önemli olduğunu düşünüyorum), ihtiyaçlarını bilme ve onları karşılamak için sorumluluk alıp harekete geçme, merak etme güdüsüyle bezendiği bir çocukluk yaşayabileceği bir okuldan ebeveyni alıkoyan nedir?
Çocukluk o kadar kıymetli bir dönem ki, oyun oynamanın, hayal etmenin, tükenmeyen umut enerjisiyle öğrenme aşkının capcanlı olduğu, bolca hata yapıp doğrusunu öğrendiği müthiş bir süreç. Bunu yaşayabilmek 10 yaşına kadar harika olmaz mı?
Akademik bilgiye ihtiyaç duyduğumuzda hepimiz erişmedik mi? Üniversiteye gitmek istiyorsak testlere çalışıp girmedik mi? kendimizi tanımadan yaptık bunu. Üniversiteyi okurken bu bölümü gerçekten istemiş miydim diye sorgulamadık mı? mezun olduktan sonra hayattan ne istiyorum diye sormadık mı? Kendimizi ne kadar tanıyorduk?
Bi çocuk dünyaya kendi renklerini sunmaya geliyor diye inanıyorum. O doğduğu anda renklerini içsel olarak biliyor. Yetiştiği, sosyalleştiği ortamlarda bu renklerini sergilemesine ya izin verilip destekleniyor ya da utandırılıp, ayıplanıp, yasaklanıp açacak dalları budaklanıyor. Ben BBOM okulunun birincisini denediğini düşünüyorum. Niyeti bu. Niyetinin yarısını bile gerçekleştirse çocuğun bireysel tarihine çok büyük bir katkı sunmuş oluyor.

BBOM Antalya: Son olarak eklemek istedikleriniz neler?

Gonca Fide: Ebeveyn olarak kendi bakış açım şöyle; kızım için çocukluğunu yaşayabileceği, bol bol oyun oynayabileceği, kendi sorumluluklarının farkında, kendisini tanıma yolunda ilerlemesine izin veren bir okul istedim. Ve şunun farkındayım. Travma hayatın bir parçası. Travmadan kaçmak yerine travma yaşadığında oradan çıkacak alet çantası olsun istiyorum. Ebeveyn olarak bana ihtiyaç duyduğu anlarda yanında olmak, kendi çıkış stratejilerini geliştirirken “isterse” ona destek olmak istiyorum. Okul travmasını Meraklı Kediyi kurarak 4 yıl ötelediğimi de düşünürdüm. İlk üç ayda büyük bir travma yaşamadığını söyleyebilirim. Zorluklar yaşıyoruz evet. Zorluklarla başa da çıkıyoruz. İstemediğimiz bir şey yaşadığımızda bunun olumlu yönlerini görme konusunda ben de ona elimden geldiğince destek oluyorum. Mutlu huzurlu olduğumuz anların da farkında yaşamak da bir o kadar önemli benim için. Çember uygulamasının hayatımıza hediyesi birbirimize bugün günün nasıl geçti sorusunun cevabının zenginliği, çeşitliliği ve hakikiliği diyebilirim. Sadece iyi-kötü cevabı yerine o gün yaşananların kızımdaki etkisiyle günün hikayesini almak birbirimizi tanımamıza ve sevgiyle bağlanmamıza hizmet ediyor.
Demokratik, ekolojik, alternatif eğitim “denemeleri”nin bile çocuk üzerinde çok olumlu izler bırakacağını biliyorum.
Umarım BBOM Antalya en kısa sürede açılıp başka bir eğitimin mümkün olduğunu gösterir.
Yolunuz açık, okul bahçeniz cıvıl cıvıl çocuk kahkahası ile dolsun.
Kaybolan çocukluğun telafisi olmaz!
Öğrenme MERAK'la başlar :)

Yanıtlarınız İçin Çok Teşekkür Ederiz. BBOM Antalya Ortakları Olarak Kucak Dolusu Sevgilerimizle…

Röportaj: Deniz Özel